باج گیری عاطفی به وضعیتی گفته می‌شود که طی آن اشخاص از احساسات دیگران به عنوان وسیله‌ای برای کنترل و سوء استفاده از استفاده می‌کنند. تحت تاثیر قرار دادن دیگران از نظر عاطفی و مطرح کردن درخواست‌های غیرمعقول در شرایطی که فرد مقابل از نظر هیجانی در وضعیت باثباتی قرار ندارد، همگی نمونه‌هایی از باج گیری عاطفی محسوب می‌شوند. اگر در رابطه خود دائم نگران آسیب‌های احتمالی به طرف مقابل هستید و یا دائم در شرایطی قرار می‌گیرید که مجبورید منافع خودتان را نادیده بگیرید، حتما این مقاله را مطالعه نمایید.

منبع : باج گیری عاطفی

باج گیری عاطفی چیست؟

باج گیری عاطفی نوعی سوء استفاده محسسوب می شود که طی آن فرد تلاش می کند از احساسات دیگران در جهت کنترل رفتار و متقاعد کردن آن ها استفاده کند. این اصطلاح اولین بار توسط  نویسنده و درمانگری به نام سوزان فوروارد در سال 1997 مطرح شد. او بر این باور بود که باج گیری عاطفی زمانی اتفاق می افتد که افراد از احساس گناه، ترس و تعهد دیگران استفاده می کنند تا آن ها را تحت تاثیر قرار دهند و به این ترتیب از آن ها سوء استفاده نمایند.

مراحل باج گیری عاطفی که شما را آچمز می کند

بر اساس نظر دکتر سوزان فوروارد باج گیران عاطفی طی 6 مرحله از شما اخاذی می‌کنند که شامل موارد زیر است:

1- درخواست

باج گیران عاطفی کار خود را با مطرح کردن یک درخواست آغاز می‌کنند. اما روشی که این کار را انجام می‌دهند با دیگران متفاوت است. برای مثال ممکن است بخواهند روابط شما را کنترل کنند و نگذارند با برخی از دوستان‌تان معاشرت کنید. آن‌ها معمولا درخواست خود را به این صورت مطرح می‌کنند “فکر می‌کنم نباید وقت خود را با فلان شخص بگذرانی”.

همچنین ممکن است هنگامی که دوستان شما را می‌بینند شروع به گوشه و کنایه زدن کنند و زمانی که از آن‌ها صریحا می پرسید که چه مشکلی وجود دارد می‌گویند برای تو خوب نیست که در کنار این شخص باشی! در واقع آن‌ها به جای مطرح کردن یک استدلال درخواست خود را به شکلی ظریف به شما قالب کرده و همه چیز را به خودتان برمی‌گردانند.

2- مقاومت در برابر باج گیران عاطفی

اگر شما نخواهید کار مورد نظر آن‌ها را انجام دهید، باج گیران عاطفی معمولا در ظاهر سریعا عقب نشینی می‌کنند. اما نشانه‌های ظریفی وجود دارد که به ما می‌گوید آن ها حتی مخالفت‌های صریح را نیز قبول نمی‌کنند و به تلاش خود برای قانع سازی ادامه می‌دهند.

در این شرایط باید بتوانید مقاومت بیشتری از خود به خرج دهید. از جمله رفتارهایی که نشان دهنده این رفتار آن‌هاست می‌توان به خودداری از گفتگو، تمایل به سکوت و گفتن جملاتی نظیر “فراموشش کن” اشاره کرد.

2- فشار آوردن

در یک رابطه سالم وقتی دوست‌تان مقاومت شما را در برابر درخواست خود می‌بیند، آن را کنار گذاشته یا سعی می‌کند راه حلی منطقی برای کنار آمدن با آن پیدا کند. اما باج گیران عاطفی به شیوه متفاوتی پاسخ می‌دهند. آن‌ها اغلب به شیوه‌های مختلفی شما را تحت فشار قرار می‌دهند تا در نهایت درخواست آن‌ها را برآورده کنید. از جمله رایج‌ترین روش‌هایی که باجگیران عاطفی از آن استفاده می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تکرار کردن درخواست خود و خوب جلوه دادن آن (مثلا می‌گوید من فقط به فکر آینده‌ات هستم و به خاطر خودت این حرف را می‌زنم)
• انتقاد کردن یا تحقیر کردن
• برانگیختن احساسات با گفتن جملاتی نظیر اینکه “اگر دوستم داشتی حتما این کار را انجام می دادی!”

3- تهدید کردن

فردی که از باج گیری عاطفی در روابط خود استفاده می‌کند زمانی که می‌بیند فشار آوردن جواب نمی‌دهد از تهدیدهای مستقیم و غیرمستقیم کمک می‌گیرد. مثلا در تهدید مستقیم ممکن است به همسر خود بگوید: “اگر با دوستانت بیرون بروی وقتی برگردی دیگر مرا نمی‌بینی!” در تهدید غیرمستقیم می‌گوید: “اگر زمانی که به تو احتیاج دارم نیاز مرا برآورده نکنی، یک روز همین بلا بر سر خودت می‌آید!”

در نظر داشته باشید که تهدیدها ممکن است در قالب مثبت و به صورت یک وعده ارائه شوند. برای مثال می‌گوید اگر با دوستانت بیرون نروی، من شب بهتری را برای تو می‌سازم. مهم این است که هدف همه این رفتارها متقاعدسازی شما نه از راه منطق بلکه از طریق تحریک احساسات است.

4- تسلیم شدن

پس از مواجه شدن با فشار و تهدید بسیاری از افراد تن به تسلیم می‌دهند تا بتوانند اندکی از فشارها و تنش‌های موجود را کم کنند. پس از تسلیم از آنجایی که فرد مقابل به آنچه می‌خواسته رسیده، همه آشفتگی‌ها به ناگهان جای خود را به آرامش می‌دهد. باج گیران عاطفی زمانی که به خواسته‌شان جامه عمل می‌پوشانند مهربان‌تر به نظر می‌رسند و ممکن است برای لحظاتی هرچند کوتاه با محبت‌تر رفتار کنند.

5- تکرار باج گیری عاطفی

وقتی نشان می‌دهید که سرانجام تسلیم خواهید شد، باجگیر دقیقاً می‌داند که چگونه در آینده موقعیت‌های مشابهی را برای شما ایجاد کند. باج گیرندگان عاطفی حتی ممکن است یاد بگیرند که نوع خاصی از تهدید کار را سریع‌تر پیش می‌برد. در نتیجه، این الگو احتمالاً ادامه خواهد یافت و در آینده نیز به دفعات تکرار خواهد شد.

نحوه مقابله با باج گیری عاطفی

در نظر داشتن برخی توصیه‌ها به شما کمک می‌کند تا بتوانید به شیوه موثری با باج گیری عاطفی مقابله کرده و کمتر مورد سوء استفاده افرادی قرار بگیرید که از این روش برای رسیدن به خواسته‌های خود استفاده می‌کنند.

1- اول از همه تشخیص دهید که چه چیزی باج گیری عاطفی نیست

در هر رابطه‌ای افراد یکسری نیازها دارند که آن را با فرد مقابل خود مطرح می‌کنند. در این شرایط ممکن است شما به دلیل ترس‌های خودتان فکر کنید اگر با این نیازها مخالفت کنید از جانب باجگیر عاطفی طرد می‌شوید و در نتیجه در وضعیت باج‌گیری عاطفی گرفتار شده‌اید.

این در حالی است که پیش از هرچیز باید مهارت جرات ورزی و نه گفتن قاطع را بیاموزید. اگر با وجود ابراز این مهارت‌ها تلاش کرد با فشار آوردن و تهدید نظر شما را تغییر دهد آن وقت می‌توانید موضوع باج گیری عاطفی را مطرح نمایید.

2- با آرامش و طمانینه رفتار کنید

افرادی که دست به باج گیری عاطفی می‌زنند با تحریک احساسات، شما را وادار به ارائه یک پاسخ فوری می‌کنند. در این شرایط لازم است آرام بمانید، سکوت کنید و اعلام نمایید که به زمان بیشتری برای تصمیم‌گیری یا بیان نظر خود نیاز دارید.

3- از گفتگو کمک بگیرید

پس از اینکه کمی زمان برای خودتان خریدید یک گفتگوی موثر را ترتیب دهید. در نظر داشته باشید که بسیاری از باجگیران عاطفی دقیقاً می‌دانند که چه کاری انجام می‌دهند. آنها می‌خواهند نیازهایشان برآورده شود و برایشان مهم نیست که این چه هزینه‌ای برای شما دارد. برخی دیگر از آن‌ها به سادگی رفتار خود را نوعی استراتژی می‌دانند که به اهدافشان کمک می‌کند و متوجه نمی‌شوند که این رفتار چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد. در اینجا، یک مکالمه می‌تواند به افزایش آگاهی آن‌ها کمک کند.

مایرز پیشنهاد می‌کند: “بیان کنید که کلمات یا رفتارهای آنها چه احساساتی را در شما برمی انگیزاند. در همین راستا به آن‌ها فرصتی بدهید تا این رفتارها را تغییر دهند.”

4- نقطه ضعف های خود را بشناسید

باج گیران عاطفی به خوبی می‌دانند دست روی چه موضوعی بگذارند تا شما را حسابی برانگیزانند. در این شرایط اگر شما پیشاپیش نقاط ضعف خود را بشناسید و روی آن‌ها کار کنید می‌توانید قدرت را از آن‌ها پس گرفته و کمتر تحت تاثیر عواطف‌تان عمل کنید. برای رسیدن به خودآگاهی بیشتر در این زمینه مراجعه به یک روانشناس می‌تواند تا حد زیادی کمک کننده باشد.

اگر در مورد تشخیص نوع رابطه‌تان دچار شک و تردید هستید، حتما از مشاوره رابطه دختر و پسر استفاده نمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه عشق و رابطه می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سوالات متداول